Vipava Vallei: veelzijdig en avontuurlijk, door Kirsten Andringa
- Door Fred
- juni 11, 2024
- 08:06
Op uitnodiging van Belvin vinska šola was ik namens Fred Nijhuis Consultancy & Services te gast in de veelzijdige Sloveense wijnstreek Vipava, een regio met glooiende, groene heuvels en (dat mag niet onvermeld blijven) een smaakvolle keuken.
De regio
In het uiterste westen van Slovenië, grenzend aan Italie ligt de Vipava vallei op zo’n 80 km ten westen van hoofdstad Ljubljana. Het is onderdeel van Primorska, één van de drie grote wijnregio’s in Slovenië; de andere zijn Podravska in het noordoosten en Posavska in het zuidoosten. De Vipava vallei ligt tussen de steile, pittoreske, kalkstenen kliffen van het Trnovo plateau in het noorden en de Karst in het zuiden. Het landschap bestaat uit heuvels die de vlakke vallei omgeven, met bossen die een derde van de oppervlakte bedekken. Met een veelzijdig klimaat dat varieert van koel en continentaal in het noorden tot mediterraan in het zuiden, is dit gebied een ideale omgeving voor wijnbouw. Vroeger stroomde hier de zee, nu is Vipava Vallei een opgedroogde baai. De mineraal- en kalkrijke grond en krachtige, koele Burja wind (tot wel 200 km/uur) uit het noordoosten zorgen voor jonge, frisse en elegante wijnen met bescheiden zuren.
Inheemse druiven en lokale wijnen
Tijdens ons verblijf in de Vipava Vallei hebben we kenmerkende Sloveense wijnen geproefd met de welbekende, jonge en frisse stijl. Soms zacht en rond, maar ook opwekkend en fruitig. Denk aan Zelen, Pinela, Malvazija en Rebolla, maar ook Beli Pinot (Beli Burgundec), Cipro, Glera, Klarnica, Laški Rizling, Maločrn, Rumeni Muškat en Vitovska Grganja. Het veelzijdige terroir zorgt voor een uiteenlopende stijl aan wijnen, ook omdat de producenten diverse vinificatietechnieken hanteren. Zo lageren ze wijnen (vooral van de Zelen) in vaten van acacia-hout en is hun specialiteit maceratie op de schillen, variërend van enkele dagen tot meerdere maanden. In de Vipava regio koestert men deze orange wijnen met hun gouden gloed of amberkleur en dat levert verrassende, complexe wijnen op met veel smaak, een milde tanninestructuur en een groot gastronomisch vermogen. Ook is er veel aandacht voor het milieu en biodynamische wijnen, zoals o.a. blijkt uit het ‘Demeter’ keurmerk voor het wijnhuis Burja. “Voedt de grond en niet de plant”; zo luidt het credo in de regio. De wijnproducenten van Vipava zijn trots op hun terroir, hun innovatieve en creatieve werkwijze en bovenal de inheemse en lokale druivenrassen, veelal biologisch verbouwd.
International Bastards
Men werkt bij voorkeur met inheemse druivenrassen, maar toch zijn er in Vipava ook diverse, internationale druivenrassen aangeplant. Onder hen Cabernet Franc en – Sauvignon, Merlot, Pinot Noir en Syrah, terwijl ook de Barbera er niet onbekend is. Deze leveren veelal wijnen op met een herkenbare, mondiale stijl. Wijnproducent Fedora noemt zichzelf ‘het huis van de inheemse wijnen’ en hun missie is: interessante wijnen maken met respect voor het terroir, milieu en behoud van creativiteit en unieke karakter. In de wijngaarden van Fedora vinden we naast de door hen bejubelde Pinela en Zelen ook enkele (zoals ze deze zelf noemen) ‘international bastards’ zoals Chardonnay en Sauvignon Blanc, een erfenis van vorige generaties. Om daar toch iets interessants mee te doen, maken ze daar nu hun ‘Bastardo’ van; een leuke wijn, verrijkt met een vleugje Muscat. De oplage van een paar honderd flessen is bescheiden, maar blijkt een hit. De hoofdrol in hun assortiment blijft uiteraard aan de lokale druivenrassen gegund.
Untouched by Light
Dat Slovenië slimme, creatieve en innovatieve wijnmakers kent, blijkt wel uit een boeiend concept: “Untouched by light”. Dit betreft een unieke mousserende wijn van het wijnhuis Radgonske Gorice, gelegen in het noordoosten van Slovenië, vlak onder de Oostenrijkse grens in de regio Podravska. Overtuigd dat ‘de beste dingen in het donker gebeuren’, vindt het hele proces van het plukken van de druiven tot en met de opvoeding en botteling van de wijn plaats in absolute duisternis. Het concept is wetenschappelijk onderbouwd en geïnspireerd op de studie van Professor Emerita Ann C. Noble, de “Sensory study of the effect of fluorescent light on a sparkling wine and its base wine”, in 1989 gepubliceerd in de American Journal of Enology and Viticultur. Noble beschrijft daarin o.a. light-struck aromas (goût de lumière). Licht tast wijn aan en daarom wordt ’s nachts geplukt (de plukkers dragen nachtkijkers), de wijn gebotteld in zwart glas en vacuüm verpakt in een zwarte zak. De wijn dient ook in het donker te worden gedronken en, jawel, uit een zwart wijnglas.
Tijdens ons bezoek werden we verrast met de ‘Untouched by Light Experience’. We proefden de wijn letterlijk blind in de donkere kelder van Radgonske Gorice uit zwarte wijnglazen, speciaal in Duitsland gemaakt en voorzien van het ‘Untouched by light’ logo.
Om hun gelijk aan te tonen, werden er twee wijnen geproefd: in het ene glas de traditioneel geproduceerde mousserende wijn en in een ander glas de ‘Untouched by light’. Het verschil met de traditioneel geproduceerde mousserende wijn was duidelijk waarneembaar. De eerste bleek aromatisch met een zachte mousse, ronder dan zijn exotische broertje. De ‘Untouched by light’ presenteerde zich levendig met een bijna explosieve mousse en subtiele fruittonen op het palet.
Deze unieke wijn heeft een prijskaartje van €100,- per fles en telt een beperkte oplage van slechts 2000 flessen. Wilt u een unieke beleving, dan kunt u de ‘Tasting experience’ boeken bij wijnhuis Radgonske Gorice. Het is in vele opzichten een bijzondere wijn, maar zoek je naar een optimale prijs-kwaliteit verhouding, dan…
Beweging in het glas
Vipava is in beweging en het valt niet te ontkennen dat de wijnmakers openstaan voor vernieuwing door middel van boeiende experimenten. Ze zijn trots op hun lokale druiven en wijnen en profiteren van de kennis en ervaring van duizenden jaren van hun eigen wijnbouw en die van innovatieve initiatieven van collega’s uit de hen omringende landen. Kortom Vipava is veelzijdig en avontuurlijk; daar gaan we beslist nog veel meer van horen…
Bronnen:
- Batič Winery
- Untouched by light
- Groepsfoto, foto masterclass Robert & food door: fotograaf Marijan Močivnik, studio-ajd.si
Overige foto’s door Kirsten Andringa